Đừng lạm dụng chụp X-quang phổi hậu Covid-19

Không ho, không khó thở vẫn... "xin chụp X-quang"

Sau khi khỏi Covid-19 được khoảng 2 tuần, chị L.T.H (44 tuổi, ở quận Hoàng Mai) vẫn cảm thấy mệt và hụt hơi. Lo sợ bị di chứng hậu Covid-19, chị H. đã đi khám, làm xét nghiệm máu và xin được chụp X-quang phổi... Chị H. chia sẻ: “Kết quả thăm khám, sức khỏe của tôi ổn định. Bác sĩ cũng lý giải, sau khi mắc Covid-19, cơ thể cần thời gian để phục hồi hoàn toàn. Ngoài ra, vì tôi lo lắng thái quá nên sức khỏe bị ảnh hưởng”.

Không chỉ chị H., nhiều bệnh nhân đi khám hậu Covid-19 cũng có nhu cầu chụp X-quang. Bác sĩ Trần Văn Phúc, Khoa Chẩn đoán hình ảnh (Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn) cho biết, gần đây, số bệnh nhân đi khám hậu Covid-19 rất nhiều, ở mọi lứa tuổi. Khi đến khám, mối quan tâm hàng đầu của họ là muốn xem có bị tổn thương phổi hay không. Không ít bệnh nhân, trong đó có cả những người trẻ tuổi đã đề nghị bác sĩ cho chụp X-quang tim phổi và chụp CT cắt lớp để phát hiện bệnh.

Theo bác sĩ Trần Văn Phúc, cũng như các vi rút cúm khác, vi rút SARS-CoV-2 thường tấn công vào đường hô hấp, gây đau họng, ho khan hoặc ho có đờm… Các triệu chứng này thông thường sẽ hết theo thời gian. Với người mắc Covid-19, thời gian này có thể kéo dài từ 1 đến 2 tháng; cá biệt có trường hợp kéo dài từ 6 tháng đến 1 năm. Với các trường hợp đã khỏi bệnh, nhưng không ho, không khó thở, không cần chụp X-quang.

Tương tự, thời điểm này, Bệnh viện Đa khoa Đức Giang cũng tiếp nhận nhiều F0 khỏi bệnh đến khám. Thậm chí, có người dù sức khỏe ổn định vẫn đi khám hậu Covid-19. Bác sĩ Đinh Thế Tiến, Khoa Nội tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Đức Giang cho hay, có những trường hợp đi khám vì mệt mỏi, hụt hơi, đánh trống ngực. Kết quả khám lâm sàng, xét nghiệm, chụp X-quang, điện tâm đồ, bác sĩ phát hiện bệnh nhân có xơ phổi, viêm phổi kẽ do Covid-19, rối loạn nhịp tim...

“Thế nhưng, không phải F0 nào khỏi bệnh đến khám hậu Covid-19 cũng phải xét nghiệm, chụp chiếu, chúng tôi căn cứ vào triệu chứng lâm sàng hiện tại, tuổi tác, bệnh lý nền và tiến trình điều trị dương tính trước đó của họ. Đơn cử, nhiều trẻ em khám hậu Covid-19, nhưng không cần chụp chiếu, lấy máu xét nghiệm. Bởi, đa phần trẻ nhỏ chỉ mắc Covid-19 ở mức độ rất nhẹ, thời gian nhiễm bệnh ngắn, khám lâm sàng không thấy dấu hiệu khó thở, ho”, bác sĩ Đinh Thế Tiến giải thích thêm.

Một số nghiên cứu cho thấy, ho khan kéo dài, hụt hơi, khó thở là những triệu chứng dai dẳng và phổ biến, gặp từ 42% đến 66% trong vòng 3 tháng sau nhiễm Covid-19. Theo PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng, nguyên Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Bạch Mai, đối với những F0 cần hỗ trợ hô hấp (thở ôxy, thở máy...) thường có nguy cơ cao có những triệu chứng của hậu Covid-19 về đường hô hấp, rối loạn nhịp tim... Riêng với tình trạng ho hậu Covid-19 thường kéo dài nhưng người bệnh nên theo dõi thêm ở nhà, dùng các loại thuốc ho từ thảo dược, bổ phế… chứ không nhất thiết phải đi khám ngay.

Khi nào cần chụp X-quang phổi?

Đề cập đến vấn đề này, bác sĩ Trần Văn Phúc, Khoa Chẩn đoán hình ảnh (Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn) cho rằng, nếu bệnh nhân ho kéo dài từ một tháng trở lên và đã dùng các biện pháp điều trị, nhưng không đỡ hoặc xuất hiện tình trạng khó thở, mệt mỏi khi đi lại, sinh hoạt thì cần đi khám. Dựa vào tính năng hô hấp, bác sĩ có thể chỉ định chụp X-quang tim, phổi khi cần thiết. Ngoài ra, mọi người cũng có thể tự kiểm tra về tình trạng hô hấp của mình bằng một bài tập đơn giản. Đó là sử dụng đồng hồ bấm giờ và đi bộ trong vòng 6 phút người thực hiện cần đi liên tục. Nếu trong 6 phút phải nghỉ giữa chừng vì quá mệt hay không đi bộ được quá 500m thì mới phải đi khám.

Để khắc phục biến chứng hậu Covid-19, theo Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Chí Tuấn, Trung tâm Nội hô hấp (Bệnh viện Quân y 103), người bệnh nên tập thở, đi bộ nhẹ nhàng, bổ sung dinh dưỡng hợp lý. Người bệnh cũng nên bổ sung các thực phẩm giàu vitamin, khoáng chất và protein, như: Cá, thịt nạc, trái cây tươi, các loại rau có màu xanh đậm, trứng, sữa… để giúp cơ thể phục hồi.

Bác sĩ Đinh Thế Tiến, Khoa Nội tổng hợp (Bệnh viện Đa khoa Đức Giang) và các cộng sự cũng thường hướng dẫn những F0 khỏi bệnh các bài tập thở hiệu quả nhằm khắc phục vấn đề về hô hấp. Đầu tiên là bài mím môi và cơ hoành, giúp hồi phục chức năng hô hấp tốt, ổn định tâm lý. Kỹ thuật của bài tập này tương đồng kỹ thuật trong tập yoga và khí công, đó là hít vào phình bụng lên, thở ra chúm môi, hóp bụng lại. Bài tập thứ hai là tập thở chủ động theo chu kỳ 4 bước, giúp khai thông đường thở. Ngoài các bước hít thở bình thường, hít thở sâu sử dụng cơ hoành, bệnh nhân cần kết hợp chúm môi thở ra hết sức 2-3 lần. Bước cuối cùng là kết hợp ho chủ động, khạc đờm… tống bớt dịch cản trở trong đường hô hấp.